Implanty zębowe – krótka historia

Początki radzenia sobie z brakami w uzębieniu sięgają okresu sprzed… kilku tysięcy lat! Historia implantologii niewątpliwie imponuje, nie mniej niż materiały, po jakie sięgano, zanim implantologiczny tron objął tytan.

Od starożytności po współczesność – implanty

Specjaliści z zakresu implantologii zgodnie przyznają, że historia implantów ma wiele wspólnego z historią cywilizacji, przede wszystkim pod względem jej długości. Początki lokalizuje się w Mezopotamii i w starożytnym Egipcie. Do wyrobu brakujących zębów wykorzystywano mnóstwo materiałów, które potencjalnie mogły pomóc poszkodowanym i przywrócić poprawne funkcjonowanie jamy ustnej choć w minimalnym stopniu. Po które z nich sięgano najczęściej? Kość słoniowa, muszle, kości zwierzęce, perły, metale szlachetne czy ceramika to tylko kilka przykładów, które dowodzą kreatywności i niesamowitej determinacji ówczesnej ludności. Im bliżej współczesności, tym częściej sięgano po porcelanę oraz tworzywa akrylowe.

Trudno jest sobie wyobrazić efekt finalny po podjęciu samozwańczej próby umiejscowienia implantu w warunkach, które wykluczają przeprowadzenie jakiegokolwiek zabiegu chirurgicznego. Co więcej, bez dostępu do profesjonalnego sprzętu i bez ingerencji wykwalifikowanej kadry. Większość takich zabiegów kończyła się kiedyś niepowodzeniem, jednak nie rezygnowano z podejmowania kolejnych prób.

Podczas wstawiania implantu najistotniejszym momentem jest jego właściwe zakotwiczenie, co wiąże się również z odpowiednią amortyzacją implantu i jego połączeniem z kością. Nic dziwnego, że w historii implantologii pod tym względem nierzadko notowano porażki – zęby zakotwiczano w kości różnymi mechanicznymi sposobami, co często prowadziło do jego rozchwiania i utraty.

Zanim Per-Ingvar Brånemark odkrył zjawisko osteointegracji, na kartach historii zapisało się kilka przypadków wszczepienia implantów, które przez sposób wykonania do dziś wzbudzają niedowierzanie.

Implanty zębowe – przykłady

• Starożytny Rzym – implant zęba górnego wykonany z żelaza u kowala.
• Meksyk – 4500 lat temu odnaleziono szczękę mężczyzny, w której wszczepione były zęby zwierzęce.
• Honduras – odnaleziono szczątki żuchwy, w której braki w uzębieniu zastąpiono muszlami.
• Antyk, galloromańska nekropolia Chantabre – odnaleziono implant, który wykonano z żelaza, a kształtem zbliżony był do naturalnego zęba. Przygotowany według zasad obróbki termicznej. Po przeprowadzeniu stosownych badań eksperci zgodnie stwierdzili, że doszło do umiarkowanej integracji implantu z kością.
• starożytny Egipt – odnaleziono wszczepy z kości słoniowej, drewna, kości wołowej.
• wiek XVIII – liczne replantacje nie pro bono, czyli pobieranie zębów od osób zdrowych i wszczepianie ich w braki zębowe u innych.
• początek XIX wieku – projekt implantu z osiemnastokaratowego złota wykonany przez Maggiolo.
• druga połowa XIX wieku – implant porcelanowy wykonany i wszczepiony po raz pierwszy przez Harrisa.
• lata 50- i 60-te XX wieku – implanty tytanowe dzięki Brånemarkowi.

Odkrycie Per-Ingvara Brånemarka stanowiło ogromną rewolucję w świecie medycyny. Szwedzki ortopeda pierwotnie badał mikrokrążenia krwi w kościach oraz proces gojenia się ran. Metody jego badań nie uchodziły za nowatorskie, niemniej to właśnie wykorzystanie tytanu w komorze obserwacyjnej i osadzenie jej w kości bez szkód okazało się przełomowe. Termin osteointegracji zawdzięczamy profesorowi z Północy – dzięki bezpośrednim, strukturalnym i czynnościowym połączeniom między kością a wszczepem, pacjenci mogą cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem.

Brånemark zwracał szczególna uwagę na naturalny proces gojenia tkanek po wszczepieniu implantów. Jego osiągnięcia pozwoliły na dynamiczny rozwój nowoczesnych rozwiązań w stomatologii i w innych dziedzinach medycyny. Opracowanie badań nad osteointegracją to bezsprzecznie kamień milowy w branży stomatologicznej.